Practoraat Gezond water voor mens, dier en natuur

 

Het practoraat Gezond water voor mens, dier en natuur bestaat sinds september 2024 en richt zich op de beschikbaarheid van genoeg schoon zoet water.

De totale hoeveelheid water op aarde wordt geschat op 1360 miljoen kubieke kilometer, daarvan is slechts een klein gedeelte (2,5 %) zoet water. Van de hoeveelheid zoet water is maar een klein deel beschikbaar voor de mens.

Die beschikbaarheid van zoet water staat wereldwijd onder druk, ook in Nederland. Lang hebben we ons hier geen zorgen over hoeven maken. Maar de waterkringloop raakt uit balans door klimaatveranderingen en watergebruik door de mens.

Ook regionaal, in de provincie Friesland, loopt het water- en bodemsysteem tegen grenzen aan door toekomstige uitdagingen en staat de beschikbaarheid van genoeg (schoon) zoet water onder druk. Het Friese oppervlakte- en grondwatersysteem hebben een onderlinge relatie, omdat water en bodem nauw met elkaar verbonden zijn. In Friesland zijn grofweg drie typen bodem te onderscheiden, klei-, zand- en veengronden, ieder met hun specifieke uitdagingen op het gebied van water . Zo spelen er uitdagingen op het gebied van verzilting, veenoxidatie, verdroging, wateroverlast, waterbeschikbaarheid en waterkwaliteit.

 

Toch zijn we niet heel zuinig op het zoete water. We brengen stoffen in het grond- en oppervlaktewater die niet gezond zijn voor mens, plant en dier en gebruiken er te veel van. In perioden met regen voeren we het zo snel mogelijk af naar de zee, in perioden van droogte hebben we tekorten. Het vinden van voldoende schone drinkwaterbronnen wordt steeds uitdagender.

Er is, net als voor andere uitdagingen waar we voor staan, een transitie nodig in het huidige zoetwater systeem in Nederland om de problemen in de toekomst het hoofd te bieden. Een transitie die ook gevolgen heeft voor de gebruikers (burgers, bedrijven) van het watersysteem, niet alleen voor de waterschappen en drinkwaterbedrijven. Bij een transitie zijn er nog veel onduidelijkheden over de uitkomsten, dit vraagt ook om een nieuwe benadering binnen het onderwijs om studenten voor te bereiden op een wereld in transitie. Water speelt een cruciale rol in de opleidingen die Aeres aanbiedt en we moeten op zoek naar een andere manier van omgaan met water. Dit vraagt om meer nadrukkelijke aandacht voor water in het curriculum en een bewustwording van de uitdagingen waar we voor staan. Maar ook om het ontwikkelen van een onderzoekende houding van studenten en docenten: om samen met het werkveld op zoek te gaan naar oplossingen. Hier wil het practoraat een bijdrage aan leveren.

Over de practor en onderzoeker:

Alie de Boer is sinds 1 september 2024 practor Gezond water voor mens, dier en natuur. Hiervoor heeft ze lessen verzorgd op het gebeid van water bij de opleiding onderzoeker van de leefomgeving. Daarnaast was en is ze betrokken bij CIV-water als rode-draad docent.

Water heeft altijd al de interesse gehad van Alie, in haar werk en in haar vrije tijd, als een blauwe draad in haar leven.

Als practor heeft Alie een aantal speerpunten:

  • Waterbewustzijn creëren. Onze manier van omgaan met water zal moeten veranderen. Uitdagingen op gebied van klimaat, natuur en water zijn hierbij niet los van elkaar te zien. Het waterbewustzijn is laag in Nederland, we (de gebruikers van het watersysteem) voelen nog te weinig urgentie om actie te ondernemen.
  • Water (weer) een prominente plaats laten innemen in de curricula van de verschillende opleidingen. De studenten die worden opgeleid door Aeres zijn belangrijke gebruikers van het watersysteem, als professional en als burger. Bij het opleiden in het groene domein is aandacht voor water en de watertransitie. De veranderende rol van de gebruikers is hierin, dan ook van groot belang.
  • Samen met docenten, studenten en werkveld een leeromgeving creëren waar we gezamenlijk aan de slag gaan om te werken aan oplossingen die bijdragen aan de beschikbaarheid van genoeg schoon zoet water.